Een werkgever is verplicht om bij de re-integratie van een zieke werknemer een arbodienst in te schakelen. Als de arbodienst fouten maakt, kan een werkgever de arbodienst dan aansprakelijk stellen en de kosten van een door het UWV opgelegde loonsanctie op de arbodienst verhalen?
Wat is een loonsanctie?
Als een werknemer lang(er) ziek is, moet de werkgever er alles aan doen om de werknemer zo snel mogelijk weer aan het werk te krijgen. De werkgever is wettelijk verplicht om daarbij een arbodienst of bedrijfsarts in te schakelen. Na 2 jaar ziekte beoordeelt het UWV of de werkgever voldoende aan de re-integratie van de werknemer heeft gedaan. Is dat niet het geval, dan legt het UWV een loonsanctie op. De werkgever wordt dan verplicht om het loon van de werknemer ook tijdens het derde ziektejaar nog maximaal 1 jaar door te betalen. Zolang de loonsanctie van toepassing is, kan de werknemer niet worden ontslagen.
Bezwaar maken
Een dergelijke loonsanctie kan voor de werkgever als een verrassing komen, met name als zij alle adviezen van de arbodienst heeft opgevolgd. Bezwaar maken tegen de loonsanctie heeft niet altijd het gewenste resultaat. Het is namelijk vaste rechtspraak van de Centrale Raad van Beroep dat een werkgever zich er niet op kan beroepen dat zij op het advies van de arbodienst is afgegaan. De werkgever is zelf verantwoordelijk voor de re-integratie van de werknemer.
Aansprakelijk arbodienst voor fouten – schending zorgplicht
De werkgever kan in zo’n geval de arbodienst aansprakelijk stellen voor de door de werkgever geleden schade als gevolg van de fouten die de arbodienst heeft gemaakt.
In een zaak die bij de Rechtbank Noord-Nederland speelde (27 februari 2019, ECLI:NL:RBNNE:2019:754), had de werkgever het UWV om een deskundigenoordeel verzocht om een inschatting te kunnen maken of de werkgever zich voldoende voor de re-integratie van de werknemer heeft ingespannen. Het UWV concludeerde echter dat de werknemer nog onvoldoende voor haar aandoening was behandeld. Nadat de bedrijfsarts de werknemer over een passende behandeling had geïnformeerd, controleerde hij niet meer of de werknemer de behandeling ook daadwerkelijk was gestart. Dat bleek niet het geval en het UWV legde een loonsanctie op.
De rechtbank oordeelde dat van de bedrijfsarts verwacht had mogen worden dat hij een vinger aan de pols zou houden met betrekking tot de behandeling. De rechtbank nam daarbij in aanmerking dat in de overeenkomst met de werkgever was bepaald dat de bedrijfsarts iedere 6 weken contact met de zieke werknemer diende te onderhouden, dat het UWV al had geoordeeld dat de re-integratie inspanningen onvoldoende waren en de overeenkomst mede gericht was op het voorkomen van loonsancties. Verder speelde een rol dat werknemer taalproblemen en psychische klachten had.
De bedrijfsarts had dus niet gehandeld met de zorgvuldigheid die van een redelijk handelend en redelijk bekwaam bedrijfsarts mag worden verwacht. De arbodienst was toerekenbaar tekortgeschoten in de nakoming van haar verplichtingen uit de overeenkomst met de werkgever.
Beperking aansprakelijkheid in algemene voorwaarden – exoneratie
Vaak zal de arbodienst haar aansprakelijkheid voor schade als gevolg van een fout in een zogenaamde exoneratieclausule in haar algemene voorwaarden aanzienlijk hebben beperkt. Ook in deze zaak beriep de arbodienst zich erop dat zij op basis van haar algemene voorwaarden uitsluitend verplicht was om een bedrag van slechts € 812,75 te vergoeden. Dit was het bedrag dat de arbodienst voor haar dienstverlening over de laatste 6 maanden aan de werkgever in rekening had gebracht. De werkgever had echter een bedrag van ruim € 30.000 gevorderd.
De rechtbank ging niet mee in het verweer van de arbodienst en oordeelde dat het beroep van de arbodienst op de exoneratieclausule naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar was. De gevolgen van de fout door de arbodienst waren voor de werkgever aanzienlijk, terwijl van de arbodienst verwacht mocht worden dat zij haar werkzaamheden op een zodanige manier zou uitvoeren dat het risico op een loonsanctie zo klein mogelijk was. Door de beperking van de aansprakelijkheid bestond er verder een groot verschil tussen de schade van de werkgever ter hoogte van € 30.000 en de vergoeding van slechts € 812,75. Hoewel de arbodienst er belang bij had om haar aansprakelijkheid voor hoge schade te beperken, was echter onbetwist gesteld dat de arbodienst daarvoor een verzekering had gesloten. Tenslotte speelde nog een rol dat de bedrijfsarts gemakkelijk had kunnen achterhalen of de werknemer met de behandeling was gestart.
De arbodienst diende daarom de door de werkgever geleden schade volledig te vergoeden.
Loonsanctie voorkomen of beperken
Uit het vorenstaande blijkt dat het dus mogelijk is om de arbodienst aansprakelijk te stellen. Maar natuurlijk heeft het de voorkeur om een loonsanctie te voorkomen of de gevolgen daarvan te beperken.
Een werkgever doet er goed aan om het UWV tijdig voor het einde van de periode van 2 jaar ziekte om een deskundigenoordeel vragen. Indien blijkt dat de inspanningen onvoldoende zijn, dan heeft de werkgever nog de mogelijkheid om dat te herstellen.
Mocht het UWV toch een loonsanctie opleggen, zoals in bovengenoemde zaak, dan zal de werkgever de re-integratie zo spoedig mogelijk moeten voortzetten. Zodra de werkgever alsnog aan haar verplichtingen heeft voldaan, kan de werkgever het UWV verzoeken om de loonsanctie vóór het einde van het derde ziektejaar te beëindigen. De werkgever hoeft dan niet meer het loon in het resterende deel van het derde ziektejaar door te betalen.
Maatregel met ingang van 1 januari 2021
Tenslotte heeft de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid aangekondigd dat het UWV met ingang van 1 januari 2021 geen loonsancties meer kan opleggen, indien de bedrijfsarts de belastbaarheid van de werknemer, dat wil zeggen de werklast die een werknemer in staat is om te dragen, onjuist inschat. Wel blijft het UWV toetsen of de re-integratie inspanningen van de werkgever passend zijn bij het medisch advies van de bedrijfsarts.
Vragen?
Heeft u naar aanleiding van dit artikel nog vragen, over een loonsanctie of de mogelijkheid uw arbodienst aansprakelijk te stellen, aarzel dan niet om contact met Irene Lansen op te nemen.
