Groeien doet elke ondernemer op zijn eigen manier en daar zijn juridisch verschillende mogelijkheden voor. De ene onderneming groeit autonoom, door zijn activiteiten langzaam steeds verder uit te breiden en groter te groeien. De ander zoekt samenwerkingsverbanden of overnamekansen. Welke manier de beste is, hangt vaak af van het doel dat wordt nagestreefd. Gaat het om een tijdelijke samenwerking in het kader van een aanbestedingsprocedure, om volledige integratie van activiteiten of bijvoorbeeld om het voorsorteren op bedrijfsopvolging? Ook een overname kent meerdere verschijningsvormen. Wordt het een aandelentransactie of juist een activatransactie? Onze advocaat ondernemingsrecht Arjen Douma geeft een korte schets van het landschap.
Samenwerking, hoe dan?
Iedere ondernemer heeft aan het begin van zijn ondernemerschap de keuze gemaakt voor een bepaalde rechtsvorm. Aan de keuze voor een rechtsvorm kunnen diverse redenen ten grondslag liggen. Die kunnen bijvoorbeeld voortkomen uit beperking van aansprakelijkheid, fiscaliteit, overdrachtsmogelijkheden, financieringsmogelijkheden, de mogelijkheid om investeerders aan te trekken of soms ook bepaalde ‘beeldvorming’. Soortgelijke argumenten komen ook om de hoek kijken bij het aangaan van een samenwerkingsverband of ‘joint venture’. De meest eenvoudige vorm van samenwerking werkt via een samenwerkingsovereenkomst. De ondernemingen en hun vermogens blijven daarbij veelal gescheiden. Het aangaan van een vennootschap onder firma of maatschap gaat al een stapje verder; daarbij wordt een afgescheiden vermogen gecreëerd en wordt veelal onder één naam naar buiten getreden.
Zorgcoöperatie
In de zorgsector is momenteel een tamelijke wildgroei aan ‘zorgcoöperaties’ gaande. Dit hangt samen met de ‘marktwerking’ in de zorg. Die heeft er namelijk toe geleid dat veel zorgprofessionals – soms noodgedwongen – zzp’er zijn geworden en dat bijvoorbeeld gemeenten thuiszorg aanbesteden aan multidisciplinaire samenwerkingsverbanden. Samenwerkende partners of zzp’ers kiezen steeds vaker voor de coöperatie, zodat gebruik gemaakt kan worden van schaalvoordelen met behoud van de eigen identiteit en zelfstandigheid.
Joint venture
Wat grotere ondernemingen die gezamenlijk een nieuw commercieel initiatief opzetten of op projectbasis samenwerken, kiezen vaak voor de gezamenlijke oprichting van een besloten vennootschap (bv). Dit past meestal goed in een bestaande groeps- en financieringsstructuur en heeft als voordeel dat de aandelen makkelijk overdraagbaar zijn.
Fusie en aandelenruil
De meest vergaande vorm van samenwerking is de juridische fusie. Daarbij gaan twee verdwijnende vennootschappen volledig op in één nieuwe vennootschap (denk aan ABN en AMRO). De nieuwe vennootschap noemt men de ‘verschijnende vennootschap’. Een soortgelijk resultaat kan worden bereikt met een aandelenruil. Aandelen in een deelneming worden kort gezegd ‘verruild’ voor aandelen in een holding, zodat partijen onder één gezamenlijke vlag verder gaan.
Overname
Hoewel de scheidslijn tussen fusie en overname niet altijd even duidelijk valt te trekken, spreekt men over het algemeen van een overname als het ene bedrijf opgaat in het andere, doordat zijn aandelen of activiteiten worden overgenomen. In het geval van een aandelentransactie blijft de vennootschap bestaan, maar wisselt deze van eigenaar. In het geval van een transactie van activa of passiva, worden slechts (bepaalde) vermogensbestanddelen overgedragen. De keuze voor de ene of de andere route komt met voor- en nadelen. Welke keuze het beste is, hangt ook hier af van de omstandigheden van het geval.
Tijdig juridisch advies voorkomt problemen
Het team van ondernemingsrechtadvocaten van ScheerSanders heeft jarenlange ervaring met het in- en uit elkaar vlechten van diverse soorten samenwerkingsverbanden. Net als met het herstructureren daarvan, het begeleiden van fusies en overnames (met uitzondering van beursgenoteerde vennootschappen), het opstellen van bijbehorende documentatie en het adviseren over problemen die samenhangen met een en ander. Heeft u een prangende vraag over dit onderwerp, neem dan contact op met één van onze advocaten ondernemingsrecht.
