Kan iemand die een ander om het leven brengt, nog van die persoon erven? Soms is zo iemand ‘onwaardig’ om erfgenaam te zijn. De wettelijke bepaling daarover is strikt, maar het Gerechtshof paste er in deze zaak een creatieve mouw aan.
Twee jaar duurde het huwelijk dat kinderloos bleef. Dan brengt de man zijn vrouw op een gruwelijke manier om het leven. Omdat zij waren getrouwd in gemeenschap van goederen en de vrouw geen testament had, is haar man de enige erfgenaam. Toen zij trouwden had de vrouw een grote erfenis gekregen van haar ouders (die ze moest delen met haar broer), haar man had alleen grote schulden. De broer vindt dat de man onder deze omstandigheden geen recht heeft op de erfenis van zijn zus en doet een beroep op een bepaling uit het erfrecht: iemand die een erflater heeft gedood en daarvoor onherroepelijk is veroordeeld, is ‘onwaardig’ om voordeel te trekken uit de nalatenschap. Het geschil belandt bij het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden.
Niet onwaardig
Hoewel de man zijn vrouw opzettelijk doodde, is hij daarvoor niet veroordeeld. Vanwege een ziekelijke stoornis kan de doodslag de man niet worden toegerekend. Hij wordt ontslagen van alle rechtsvervolging. Wel krijgt hij tbs met dwangverpleging. Omdat hij niet onherroepelijk is veroordeeld, is de man naar de letter van de wet niet onwaardig om te erven.
Twee belangen
Volgens het hof staan hier twee belangen tegenover elkaar. De man heeft er belang bij, nu hij niet strafrechtelijk is veroordeeld, om erfgenaam te kunnen zijn van zijn overleden vrouw. De broer heeft er belang bij dat de man niets uit de erfenis van de vrouw krijgt. Wordt strikt vastgehouden aan de eisen voor onwaardigheid (de strafrechtelijke veroordeling), dan doet dat afbreuk aan de bescherming van het familieleven van de broer. Dat is weer gewaarborgd in artikel 8 van het Europese mensenrechtenverdrag (EVRM).
Nooit spijt
In deze zaak is van belang hoe de man steeds heeft gehandeld. Hij heeft zijn vrouw, haar broer en hun familie jarenlang zeer agressief benaderd, hen bedreigd en bij hen ingebroken. Hij heeft zijn vrouw psychisch en fysiek mishandeld en haar geïsoleerd van haar familie. Hij heeft zich ook zeer agressief bemoeid met de afwikkeling van de nalatenschap van de ouders van zijn vrouw. Dat alles eindigde in een gruwelijke doodslag, waarover hij nooit spijt heeft betuigd. Als de man erfgenaam zou zijn, zou de broer samen met hem de nalatenschap moeten afwikkelen.
Onwaardig
Dat is volgens het hof niet acceptabel. De raadsheren vinden dat de eis van een strafrechtelijke veroordeling in deze zaak buiten toepassing moet blijven. Dat maakt de man toch onwaardig om uit de nalatenschap van zijn vrouw voordeel te trekken. Hij is niet haar erfgenaam en kan geen aanspraak maken op haar erfenis.
Wilt u meer informatie over erfrecht of heeft u een vraag over het onderwerp van dit artikel, neemt u dan contact op met Augusta van Haga of vul ons contactformulier in, dan nemen wij zo spoedig mogelijk contact met u op.
Uitspraak Gerechtshof (Bron: Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden | jurisprudentie | ECLI:NL:GHARL:2023:4522 | 25-06-2023)
