Over kinderen, die binnen het huwelijk worden geboren, oefenen ouders gezamenlijk gezag uit. Na de echtscheiding blijft dit gezag gezamenlijk. Een van de ouders kan wel vragen om eenhoofdig gezag, bijvoorbeeld als de kinderen ‘klem en verloren’ raken.
In deze zaak gaat het om een gescheiden stel met twee kinderen. Beide ouders oefenen het gezag gezamenlijk uit. De vrouw vraagt de Rechtbank Rotterdam om haar het eenhoofdig gezag te geven wegens de verstoorde communicatie met haar ex-man. Ze praten niet meer met elkaar; alles verloopt via hun advocaten.
Verstoorde communicatie
Ouders die gezamenlijk gezag uitoefenen, dienen belangrijke beslissingen over bijvoorbeeld de schoolkeuze of medische behandelingen voor hun kinderen of een vakantie gezamenlijk te nemen. De vader in deze zaak vult de formulieren voor de toestemming voor vakantie voor de kinderen met moeder wel in, maar maakt daarbij fouten, klaagt de moeder. Hij zet zijn handtekening niet op de juiste plaats, of vermeldt geen datum of plaats op het formulier. Hij wil verder per se contact met de kinderen, maar dat is volgens de moeder niet in hun belang.
‘Klem of verloren’
Op grond van de wet kan het gezamenlijk gezag worden beëindigd. Daarbij speelt het ‘klem-criterium’ een rol: voorkomen moet worden dat kinderen ‘klem of verloren’ dreigen te raken tussen de ouders, waarbij niet wordt verwacht dat hierin binnen afzienbare tijd voldoende verbetering zal komen. Dan kan de rechtbank aan een van de ouders het eenhoofdig gezag toekennen.
Gezamenlijk gezag
Voor gezamenlijk gezag is vereist dat de ouders in staat zijn tot een behoorlijke gezamenlijke gezagsuitoefening. Maar als ouders niet goed met elkaar kunnen communiceren, betekent dit nog niet dat er geen gezamenlijk gezag kan worden uitgeoefend. Zo staat de vader in deze zaak de gezagsbeslissingen niet in de weg. Hij tekende alle vakantieformulieren en deed dit zonder discussie. Dat hij wel eens zijn handtekening (per ongeluk) op de verkeerde plek zette of niet alles invulde, is niet belangrijk: voor het geven van vakantietoestemming gelden geen vormvoorschriften. Die formulieren zijn even goed bruikbaar.
Deze kinderen raken volgens de rechtbank niet klem en verloren als gevolg van het gezamenlijk gezag. Dat ze zich mogelijk toch klem en verloren voelen, is het gevolg van de tegenovergestelde standpunten van de ouders over de zorgregeling en dat zal met eenhoofdig gezag niet worden opgelost. Bovendien heeft de hoogste rechter in Nederland (de Hoge Raad) bepaald, dat zelfs als sprake is van het klem-criterium, dit niet altijd hoeft te betekenen dat het gezamenlijk gezag moet worden beëindigd. Als de andere ouder op geen enkele wijze een opening biedt om betrokken te zijn bij het leven van de minderjarigen is dat een reden om het gezamenlijk gezag in stand te laten. De rechtbank stelt vast dat hier in dit geval sprake van lijkt te zijn, omdat de omgang ondanks alle uitspraken, dwangsommen en hulpverlening nog altijd niet tot stand is gekomen en er ook verder geen ruimte is voor de man om vorm te geven aan het vaderschap.
Verhuizen
Ook van belang is dat de man bang is dat de vrouw met de kinderen naar het buitenland zal verhuizen als zij alleen het gezag heeft. Hiervoor heeft zij al eens vervangende toestemming gevraagd, maar dit is afgewezen. De rechtbank kan niet uitsluiten dat de vrouw dit zal doen. Dan wordt het contact tussen de vader en de kinderen waarschijnlijk niet meer hersteld. Ook daarom wijst de rechtbank het verzoek van de vrouw af.
Rust
Het oudste kind (13) heeft de kinderrechter uitdrukkelijk gevraagd om het gezag van haar vader te beëindigen. Als hij niet meer over haar kan beslissen, zal dat het contact met en haar gevoel voor haar vader verbeteren. Dat zou haar rust geven. De rechtbank denkt dat zij pas echt rust krijgt als het haar ouders lukt om de kinderen buiten de strijd te houden. Beide ouders behouden het gezag.
Brief van de rechter aan het kind
Bijzonder in deze zaak is dat de rechter een brief aan het kind heeft geschreven om de uitspraak aan haar uit te leggen. Die brief is absoluut lezenswaardig en vind je terug in de uitspraak zelf (zie een link naar de uitspraak hieronder).
Wilt u meer informatie over familie- en jeugdrecht of heeft u een vraag over het onderwerp van dit artikel, neemt u dan contact op met Annemarie Braun of vul ons contactformulier in, dan nemen wij zo spoedig mogelijk contact met u op.
Uitspraak rechtbank (Bron: Rechtbank Rotterdam | jurisprudentie | ECLI:NL:RBROT:2023:4102 | 29-05-2023)
