In mijn praktijk sta ik veel cliënten bij die het slachtoffer zijn van een ongeval. Dit zijn veelal verkeers- dan wel bedrijfsongevallen. Als de aansprakelijkheid is erkend, bestaat recht op vergoeding van schade. Als onderdeel daarvan kan recht bestaan op smartengeld. Maar wat is dat nu precies?
Schade: een onderverdeling
Schade kan worden onderverdeeld in materiële schade (ook wel vermogensschade genoemd) en immateriële schade (ook wel smartengeld genoemd).
Materiële schade?
Van materiële schade kan worden gesproken als het schadebedrag direct kan worden uitgedrukt in geld, omdat deze schade ziet op -bijvoorbeeld- een beschadigde zaak. Denk aan vergoeding van de blikschade aan de auto, reparatiekosten van een kapotte fiets, een vergoeding voor beschadigde kleding of kosten die zijn gemaakt voor een bezoek aan de fysiotherapeut. Eigenlijk vallen de meeste op geld waardeerbare schadecomponenten wel onder de materiële schade.
Immateriële schade?
Van immateriële schade wordt gesproken als de schade niet direct op geld waardeerbaar is. Denk hierbij aan een compensatie voor verdriet, pijn, gederfde levensvreugde en smart. Omdat deze schade niet te herleiden is tot iets tastbaars, iets materieels, wordt gesproken van immateriële schade, ook wel smartengeld genoemd.
Wanneer bestaat er recht op smartengeld?
In de wet (artikel 6:106 BW) wordt smartengeld omschreven als een vergoeding “voor nadeel dat niet in vermogensschade bestaat”. Daarbij bestaat aanspraak op smartengeld ingeval van:
- lichamelijk letsel
- schending van de eer of goede naam van een persoon
- een (andere) aantasting in de persoon
- opzettelijk toegebrachte schade
- aantasting van de nagedachtenis van een overledene
De meeste smartengeldvergoedingen zien op – kort gezegd – leed als gevolg van lichamelijk of geestelijk letsel.
Hoe wordt de hoogte van smartengeld vastgesteld?
De hoogte van het smartengeld is niet objectief vast te stellen. Hoe waardeer je nu bijvoorbeeld het leed dat is ontstaan na een verkeersongeval? In de rechtspraak zijn daarom gezichtspunten ontwikkeld voor het bepalen van de hoogte van het zogeheten smartengeld.
Zo zijn onder meer de volgende factoren van belang bij het bepalen van de hoogte van het smartengeld:
- aard van aansprakelijkheid
- aard en ernst van het letsel
- aard, omvang en duur van het leed
- medische, psychiatrische of psychologische behandeling
- mate van invaliditeit (medische invaliditeit/functionele invaliditeit)
- mate van bewustzijn
Omdat deze factoren weliswaar enige handvatten bieden maar nog steeds geen concreet bedrag opleveren, wordt ook veelal gekeken naar vergelijkbare uitspraken, zoals gepubliceerd in de zogeheten Smartengeldgids. Dit is een uitgave van de ANWB in combinatie met het tijdschrift Verkeersrecht, waarin ieder jaar de toegewezen smartengeldvergoedingen per rubriek worden bijgehouden.
Hoe hoog zijn smartengeldvergoedingen?
Hoewel de laatste jaren wel een stijgende lijn waarneembaar is, staan smartengeldvergoedingen in Nederland nog in de spreekwoordelijke kinderschoenen. Zo worden nog steeds relatief lage bedragen toegewezen als deze bedragen worden vergeleken met bijvoorbeeld de Verenigde Staten. Ook dichterbij -bijvoorbeeld in Duitsland- liggen de smartengeldvergoedingen aanzienlijk hoger.
Het hoogst toegewezen bedrag aan smartengeld in Nederland is € 350.000,-. Dit bedrag is door de Rechtbank Rotterdam in 2020 toegewezen aan een slachtoffer van ernstige mishandeling. Het slachtoffer raakte in coma en liep hersenletsel op met daarbij een halfzijdige verlamming. Voor de toekomst was hij daardoor volledig afhankelijk van verzorging, verpleging en begeleiding door derden.
Smartengeldvergoedingen bij verkeers- en of bedrijfsongevallen vallen veelal aanzienlijk lager uit, uiteraard afhankelijk van de omstandigheden van het geval.
Bent u ook slachtoffer van een ongeval?
En wilt u weten of u ook in aanmerking komt voor smartengeld? Neem dan contact op met Eric-Jan Krijgsman. De advocaatkosten en overige kosten komen – na erkenning van aansprakelijkheid – in beginsel ook voor rekening van de aansprakelijke partij. Die kosten vallen weer onder de materiele schade. Ik schreef daar eerder al deze blog over.
