Op 1 juli 2021 is de Wet bestuur en toezicht rechtspersonen (WBTR) in werking getreden. Dit betekent dat ook voor stichtingen, verenigingen, coöperaties en de onderlinge waarborg maatschappijen (OWM) nu verplichtingen bestaan voor de inrichting van het bestuur en het toezichthoudend orgaan. Lees hieronder aan welke voorwaarden uw stichting, vereniging, coöperatie of OWM moet voldoen.
Belet en ontstentenis
De WBTR verplicht tot het instellen van een regeling voor het geval er sprake is van belet of ontstentenis van het bestuur en/of de raad van toezicht. Dit is het geval wanneer het bestuur en/of de toezichthouder niet langer bestaan of wanneer deze zijn taken niet meer kan of mag uitvoeren. Ook stelt de WBTR het verplicht dat in de statuten is vastgelegd wie beslissingen dient te nemen als het bestuur en/of het toezichthoudend orgaan dat niet meer kan doen.
Tegenstrijdige belangen
Volgens de WBTR moeten de statuten een regeling bevatten die bepaalt wanneer een bestuurder of toezichthouder een tegenstrijdig belang heeft. Ook dient er een regeling te zijn opgenomen voor het geval dat van zo’n tegenstrijdig belang sprake is.. De WBTR bepaalt verder dat een bestuurder of toezichthouder niet mag deelnemen aan de beraadslaging en/of de besluitvorming over een onderwerp waar hij een persoonlijk belang bij heeft. En wanneer dit belang tegenstrijdig is aan het belang van de stichting, vereniging etc.
Stemrecht volgens de WBTR
De WBTR bevat ook regels met betrekking tot de statutaire stemrechtregeling. Deze regeling moet zo zijn ingericht dat één bestuurder of toezichthouder afzonderlijk niet meer stemmen kan uitbrengen dan de overige bestuurders of toezichthouders gezamenlijk.
Aansprakelijkheid en ontslagmogelijkheden bestuurders & toezichthouders
De WBTR zorgt dat de normen met betrekking tot taakvervulling en aansprakelijkheid voor bestuurders en toezichthouders van een B.V. of N.V., nu ook van toepassing zijn op bestuurders en toezichthouders van stichtingen, verenigingen, coöperaties en OWM’en. De mogelijkheden tot het ontslaan van een bestuurder of toezichthouder die zijn taak niet goed uitvoert, zijn onder de WBTR bovendien vergroot.
Wettelijke verankering toezichthoudend orgaan in de WBTR
Als laatste introduceert de WBTR een wettelijke grondslag voor de invoering van een toezichthoudend orgaan bij de stichting, vereniging etc. Daarbij kan worden gekozen voor een dualistisch systeem. Hierbij wordt gewerkt met bijvoorbeeld een raad van commissarissen. Er kan echter ook gekozen worden voor een monistisch systeem, waarbij het bestuur bestaat uit toezichthouders en bestuurders.
Let op een verhoogd aansprakelijkheidsrisico
De wettelijke verankering van het toezichthoudend orgaan kan verraderlijk zijn. Het feit dat er nu ook binnen de organisatiestructuur van stichtingen, verenigingen etc. een wettelijk raamwerk wordt geïntroduceerd voor ‘macht en tegenmacht’, maakt dat nog serieuzer moet worden nagedacht over het instellen van een toezichthoudend orgaan. Bestuurders die dat niet doen, lopen een verhoogd aansprakelijkheidsrisico.
Wat te doen als bestuurder van een stichting of vereniging?
Het kan best zijn dat uw stichting, vereniging, coöperatie of OWM nog niet aan alle voorschriften voldoet. Maar hoe erg is dat?
Regeling over belet en ontstentenis
De WBTR verplicht verder tot het verwerken van de tegenstrijdige belangregeling alsook tot het verwerken van de belet- en ontstentenisregeling bij de eerstvolgende statutenwijziging. Er is geen termijn bepaald waarbinnen de eerstvolgende statutenwijziging dient plaats te vinden.
Stemrechtregeling
Voor wat betreft de stemrechtregeling geldt dat indien deze vijf jaar na inwerkingtreding van de WBTR nog niet voldoet aan de in de WBTR daaraan gestelde eisen, de bestaande bepaling nietig wordt verklaard.
Bestuurdersaansprakelijkheid
Voor wat betreft de bestuurdersaansprakelijkheid geldt dat het handelen of nalaten van bestuurders in de rechtszaal wordt gespiegeld aan dat van de ‘modelbestuurder’. Van organisaties wordt in toenemende mate een zelfreinigend vermogen verwacht. Onder invloed van de WBTR groeit dan ook voor stichtingen, verenigingen, coöperaties en OWM’en het belang van een uitgebalanceerd intern toezichtsorgaan.
Heeft u vragen over de toepassing van de Wet bestuur en toezicht rechtspersonen (WBTR)?
Wij denken graag met u mee over de juiste balans tussen bestuur en toezicht. Neem bij vragen contact op met Arjen Douma, Liza Stellingwerf of één van onze andere advocaten ondernemingsrecht.
